Als gevolg van de snelle digitalisering van de maatschappij, vinden er veel veranderingen in de financiële wereld plaats. Om grip te houden, onderzoekt de Europese Centrale Bank (ECB) de mogelijkheden voor een digitale euro. Omdat het gebruik van cashgeld gestaag afneemt, ontstaat er behoefte aan een digitale munt met soortgelijke eigenschappen, die naast de bankbiljetten en munten kan worden gebruikt. We spraken hierover met Evelien Witlox, die zich als programmamanager van de ECB met het project bezighoudt. Daarnaast vroegen we Wilhelm Roth, CEO van het crypto-investeringsfonds Icoinic, naar zijn mening over de digitale euro, en welke rol hij denkt dat crypto’s in het monetaire landschap zullen gaan spelen.
Het digitale tijdperk
Evelien Witlox noemt een aantal redenen om een digitale euro te ontwikkelen: “Sinds de maatschappij digitaliseert, groeit het aantal elektronische transacties en wordt deze vorm van betalen steeds belangrijker. Onlinebetalingen kunnen alleen elektronisch worden gedaan, en in veel winkels is dit ook de standaard geworden. Het geld dat in het digitale ecosysteem circuleert is echter niet door de centrale bank uitgegeven, maar door privépartijen. Fintech en crypto’s spelen hierin een steeds grotere rol.” Tegen deze achtergrond voelt de ECB de noodzaak om ook geld te ontwikkelen dat geschikt is voor het digitale circuit. De centrale bank wil garanderen dat ook in een digitale tijd mensen altijd direct toegang kunnen krijgen tot door de ECB uitgegeven geld. Hiermee kan men dan betalen zoals nu met cash. Witlox: “ECB-geld geeft ons monetaire systeem een stabiele en veilige basis. Terwijl de meeste commerciële betalingen plaatsvinden in geld dat door commerciële partijen is uitgegeven, is ECB-geld onmisbaar voor het vertrouwen in ons geldsysteem. Het is nodig om de economie soepel te laten functioneren. Momenteel vertrouwen we in Europa voor de technische infrastructuur van onze betalingen vooral op niet-Europese ondernemingen. Wanneer, bijvoorbeeld als gevolg van geopolitieke spanningen, deze infrastructuur wordt gehinderd om te functioneren, biedt de digitale euro bescherming tegen het uitvallen van economische activiteiten.”
Europroject in ontwikkeling
De digitale euro moet over twee eigenschappen kunnen beschikken. Ten eerste een online functie, vergelijkbaar met hoe tegenwoordig betalingen met geld van commerciële uitgevers plaatsvindt. Ten tweede een offline-oplossing, die werkt zoals cash nu. Witlox: “Of men betalingen met digitale euro’s via een kaart, met een mobiele telefoon of op een andere manier zal gaan doen, moet we nog beslissen. De details zijn een project in ontwikkeling.”
Opeenvolgende fasen
Icoinic CEO Wilhelm Roth denkt dat het ontwikkelen van nieuw ECB-geld in fasen zal plaatsvinden: “De digitale euro zal de eerste fase zijn in de overgang van de fysieke euro naar een digitale upgrade van het gehele eurosysteem. CBDC’s (‘Central Bank Digital Currencies’) vormen een volgende stap in deze ontwik keling. CBCD’s verwerken blockchaintechnologie in het monetaire systeem, onder toezicht van de ECB. Er is al vooruitgang in deze richting geboekt door zowel de Duitse autoriteiten (BAFIN) als door de Noorse Centrale Bank, die op 12 september een open-source code voor een CBDC in The Sandbox-omgeving heeft gepubliceerd. Hier zien we voor onze ogen geld ontstaan!”
Veilig, begrijpelijk en aantrekkelijk
Volgens de ECB heeft de digitale euro grote voordelen. Evelien Witlox noemt er een paar, waarvan ze het veiligheidsaspect het belangrijkste vindt. “Geld van de centrale bank, in welke vorm ook, is het veiligste geld. Daarentegen zijn crypto’s en door privépartijen uitgegeven valuta riskanter. Die werken vaak als een zwarte doos en missen transparantie. Verder zal de digitale euro erg gemakkelijk te gebruiken zijn en bescherming bieden tegen excessieve datahonger.” De ECB is volgens haar niet geïnteresseerd in de persoonlijke consumptiepatronen van gebruikers, wat veel commerciële partijen natuurlijk wel zijn. “We willen uiteindelijk maximale privacy bieden binnen een legaal kader, met een munt die bruikbaar is in de gehele eurozone.”
Regulering en innovatie
Wilhelm Roth begrijpt de zorgen van de ECB wel: “De ECB is de centrale autoriteit die het officiële geld uitgeeft, verspreidt en controleert. Deze autoriteit wordt nu uitgedaagd door cryptovaluta die hun eigen, onafhankelijke koers varen. Dat kan weerstand of angst oproepen, maar zou ook een aanzet kunnen zijn tot financiële innovatie bij de ontwikkeling van CBDC’s.” Hij denkt niet dat er reden is voor angst of weerstand. “Crypto’s zijn transparant, elke transactie kan worden opgespoord en geanalyseerd. Dit is recent nog benadrukt door Europol, die wees op de sleutelrol van cryptovaluta bij het aanpakken van georganiseerde misdaad.” Aan de cryptokant heerst er overigens ook wantrouwen. Een favoriete eigenschap van crypto’s is dat ze mogelijkheden bieden voor gedecentraliseerde betalingen. Dit zou in conflict kunnen komen met centraal gestuurde reguleringen. “Dit kan betekenen dat we innovaties gaan smoren in de naam van regulering. Ik denk dat we een middenweg moeten vinden met verstandige reguleringen, die ruimte laten voor verdere innovaties in Europa.”
Privacy en transparantie groeien naar elkaar toe
Roth voorspelt dat de twee systemen uiteindelijk zullen mengen: “We bevinden ons in een ontwikkelingsfase van ons monetaire systeem. De ECB zal elementen overnemen van de innovatieve cryptotechnologie en de cryptowereld zal zich aanpassen aan de reguleringseisen van de autoriteiten. De strijd tussen privacy en transparantie zal in de komende jaren worden beslecht.” Volgens Roth hangt de uitkomst af van de burgers. Zijn ze tevreden als de autoriteiten volledig kunnen volgen waar hun geld heengaat? Of willen ze mogelijkheden houden voor gedecentraliseerde betalingen en privacy? “We zullen zien welke kant wint. Ik geloof dat het ergens in het midden zal uitkomen. Er komt een verbindingsbrug tussen innovatie en de monetaire veiligheid van Europese burgers. Crypto’s zullen een rol gaan spelen in een gereguleerde omgeving, zoals al gebeurt in Japan, Zuid-Korea, Noorwegen en Zwitserland, ondersteund door een geavanceerde versie van de digitale euro. Digitalisering heeft grote gevolgen voor elke samenleving. Centrale banken moeten tegenwoordig wendbaar en lenig zijn, en zo snel kunnen reageren als de moderne digitale tijd vereist.”
