“Want herstel draait niet alleen om geld”
Een ongeluk overkomt je. Van het ene op het andere moment beland je in een situatie waar je niet om hebt gevraagd en krijg je te maken met zaken waar je weinig tot geen verstand van hebt. In tegenstelling tot wat mensen vaak denken, is de weg naar schadeafhandeling geen traject van ‘lijdzaam volgen en afwachten’. “In de weg naar herstel heb je wel degelijk een stem!”
Een ongeval verlamt, vertelt Ellen van den Berg, arbeids- deskundige en herstelcoach bij De Bureaus, gespecialiseerd in herstelcoaching. “Vaak voelen mensen zich machteloos en gestrest en daardoor denken ze volledig afhankelijk te zijn van anderen. Zeker wanneer er medisch gezien geen oplossing lijkt te zijn voor de klachten.” In de weg naar herstel heb je echter zelf ook een stem en mag je wel degelijk aangeven wat jíj wil”, benadrukt ze. “Sterker nog: hoe duidelijker je aangeeft wat je wil, hoe groter de kans is op een uitkomst waardoor jij je daadwerkelijk erkend voelt.”
Autonomie over eigen herstel
Juist die erkenning is namelijk belangrijk, weet directeur Francie Peters uit ervaring. “Een ongeval is altijd vervelend, maar als iets je overkomt door schuld van een ander, zorgt dit emotioneel voor een heel andere beleving van de schade.” Wanneer je op straat over je eigen voeten struikelt en valt, schetst ze even gechargeerd, “is dat gat in je knie pijnlijk, maar vaak niet meer dan dat. Val je over een uitstekende stoeptegel en is dit de schuld van gemeente die hier niet goed naar heeft gekeken, maakt dit je boos en wordt de behoefte aan gerechtigheid direct een stuk groter.” Wanneer die gerechtigheid door stagnatie in het schade-afhandelingsproces er niet lijkt te komen, zorgt dit in sommige gevallen voor verdriet, woede, frustratie en machteloosheid, gaat ze verder. “Waardoor het herstelproces eveneens wordt belemmerd. Met een persoonlijke en activerende aanpak, geven we slachtoffers daarom een stem en de regie over hun herstel terug.”
Verwachtingen managen
Om deze stem zo krachtig mogelijk te maken, benadrukt Peters, “is het belangrijk om te weten wáár je naartoe wil. En of dit realistisch is.” Omgaan met letselschade heeft namelijk voor een groot deel te maken met verwachtingsmanagement, legt ze uit. “Het is mens-eigen om na een ongeluk zo snel mogelijk weer te willen functioneren op het niveau van voor het ongeval, en juist dat is heel vaak niet meteen mogelijk.” Als voorbeeld noemt ze een cliënt die trainde voor de Marathon van Rotterdam. “2:32, was zijn streeftijd, en toen kreeg hij een ongeval. Waar hij voorheen uren aan een stuk kon trainen, hield hij het nu nog geen vijf minuten vol. Dit kon in zijn hoofd niet en hij vond zichzelf een ontzettende loser. Dat begreep ik! Niet dat hij zichzelf een loser vond, natuurlijk, maar wél dat het enorm frustrerend was dat hij zijn doelen niet meer kon halen. Tegelijkertijd begrijp ik echter ook dat het niet realistisch is om zo snel na het ongeval weer een topprestatie neer te zetten en hebben we hem geholpen in te zien dat het pad naar de marathon ook in minder grote stappen gelopen kan worden. Dat in zijn geval een uithoudingsvermogen van tien minuten óók al een grote stap naar voren is en dat hij juist dit soort successen in het hersteltraject moet vieren. Op deze manier worden tegenslagen successen en uiteindelijk wel degelijk vooruitgang.”
Ruimte scheppen
“In feite vinden wij niets van een situatie”, legt Van den Berg uit. “We leren iemand omgaan met de situatie. Door te spiegelen, perfectionisme te temperen en te laten zien dat een einddoel niet voor morgen is.” Tegelijkertijd vindt een slachtoffer van letsel- schade vaak wél iets van de situatie, gaat ze verder. “Wat zij als gevolg van het ongeval niet meer kunnen, is voor hen zo klaar als een klontje. Net als de pijnklachten die zij ervaren. In de praktijk worden situaties echter vaak als ‘niet objectiveerbaar’ bestempeld. Dan ontstaat er discussie en uiteindelijk leidt dit tot vertraging in zowel afhandeling als herstel. Die discussie ontstaat voor een groot deel omdat letsel zowel objectief als subjectief is. Juist dat subjectieve domein duiken wij daarom in. Als een betrokkene daardoor sneller herstelt, kun je vaak veel discussies vermijden en dat zorgt voor een veel positiever gevoel.”
“Professor Arno Akkermans (Vrije Universiteit Amsterdam, red.) omschreef het jaren geleden al heel treffend”, besluit Peters. “Letselschadeslachtoffers komen door een ongeval vaak ook ‘rood’ te staan op hun ‘emotionele bankrekening’. En krijg je die niet in het groen, dan krijg je de daadwerkelijke financiële afwikkeling ook niet gefikst. Door de inzet van een herstelcoach, waarbij de betrokkene zelf zo veel mogelijk de regie krijgt over het herstel, brengen wij die emotionele bankrekening weer naar positief. En het allermooiste daarvan is dat veel slachtoffers aan het eind van de rit dan het gevoel hebben dat het traject ze niet alleen veel heeft gekost, maar ook daadwerkelijk iets heeft opgeleverd.”
