In een tijd waarin er steeds meer op mantelzorgers wordt geleund, daalt de jaarlijkse waardering in de vorm van een geldbedrag of cadeaubon. “Zorg ervoor dat deze waardering niet verdwijnt’, roept MantelzorgNL op. “Want deze waardering maakt een wezenlijk verschil voor mensen van wie je heel veel vraagt.”
In een tijd waarin er steeds meer op mantelzorgers wordt geleund, daalt de jaarlijkse waardering in de vorm van een geldbedrag of cadeaubon. “Zorg ervoor dat deze waardering niet verdwijnt’, roept MantelzorgNL op. “Want deze waardering maakt een wezenlijk verschil voor mensen van wie je heel veel vraagt.” inrichten van die waardering steeds complexer. “Soms dient het meerdere doelen”, legt Hoogendijk uit. “Zoals bonnen die alleen te besteden zijn bij de lokale middenstand. Soms is het bedrag vooraf niet duidelijk, omdat de hoogte afhankelijk is van het aantal mantelzorgers dat zich aanmeldt. In zo’n tien procent van de gemeenten in Nederland ontvangen mantelzorgers zelfs helemaal geen individuele mantelzorgwaardering meer; hier wordt de waardering collectief aangeboden, in de vorm van bijvoorbeeld een high tea of een uitje.” Inmiddels kun je je dan ook afvragen of een mantelzorger zich nog daadwerkelijk gewaardeerd voelt, reageert ze kritisch. “Met technische beheersmaatregelen en de stapsgewijze vermindering van de hoogte van de waardering, geef je de mantelzorgers geen warm gevoel of oprechte waardering. Het zou goed zijn als die oprechte waardering voorop staat en de beschikbare budgetten hiervoor volledig en “Voordat het waarderen van mantelzorgers in 2015 werd overgeheveld naar gemeenten, kregen mantelzorgers €200,- per jaar”, vertelt Liesbeth Hoogendijk, directeur/ bestuurder van MantelzorgNL, de landelijke vereniging voor mantelzorgers. “In 2021 echter, waardeert nog een derde van de gemeenten mantelzorgers met een geldbedrag. Dat bedrag is bovendien gereduceerd naar een gemiddelde waarde van 114 euro.”
BEZUINIGINGEN
Uit onderzoek blijkt dat verreweg de meeste mantelzorgers een voorkeur hebben voor een geldbedrag. Desondanks waardeert de helft van de gemeenten hen momenteel met een waardebon of cadeaupas, en de gemiddelde waarde daarvan is nog slechts 61 euro. In zeven procent van de gemeenten wordt ook deze waardering niet meer ingezet, maar ontvangen de mantelzorgers een bloemetje of pakket met lokale producten. De gemiddelde waarde hiervan blijkt 20 euro. “De overstap van een geldbedrag naar een bon of attentie is vaak gerelateerd aan bezuinigingen”, legt Hoogendijk uit. “De mate verschilt per gemeente, maar hier zien we duidelijk een tendens. Terwijl veel gemeentes ook gecompenseerd worden voor deze uitgaven.”
GEEN WARM GEVOEL
Toch blijft de jaarlijkse waardering van mantelzorgers dalen, blijkt uit het onderzoek. En wordt ook het inrichten van die waardering steeds complexer. “Soms dient het meerdere doelen”, legt Hoogendijk uit. “Zoals bonnen die alleen te besteden zijn bij de lokale middenstand. Soms is het bedrag vooraf niet duidelijk, omdat de hoogte afhankelijk is van het aantal mantelzorgers dat zich aanmeldt. In zo’n tien procent van de gemeenten in Nederland ontvangen mantelzorgers zelfs helemaal geen individuele mantelzorgwaardering meer; hier wordt de waardering collectief aangeboden, in de vorm van bijvoorbeeld een high tea of een uitje.” Inmiddels kun je je dan ook afvragen of een mantelzorger zich nog daadwerkelijk gewaardeerd voelt, reageert ze kritisch. “Met technische beheersmaatregelen en de stapsgewijze vermindering van de hoogte van de waardering, geef je de mantelzorgers geen warm gevoel of oprechte waardering. Het zou goed zijn als die oprechte waardering voorop staat en de beschikbare budgetten hiervoor volledig en door gemeenten eenduidig gebruikt worden.” In een tijd waarin er steeds meer op mantelzorgers wordt geleund, is die waardering namelijk juíst belangrijk, benadrukt Hoogendijk. “De individuele mantelzorgwaardering maakt een wezenlijk verschil voor mensen van wie je heel veel vraagt.” MantelzorgNL roept de nieuwgekozen gemeenteraadsleden van ons land dan ook met klem op om -binnen de beleidsvrijheid die gemeenten hebben,- specifiek de individuele waardering veilig te stellen én zich de komende vier jaar hard te maken voor een goede ondersteuning van mantelzorgers. “Anders lopen we het risico dat de inzet van mantelzorgers over tien jaar helemaal niet meer wordt gewaardeerd.
De praktijk:
‘Aan één keer per jaar een koffieochtend heb ik niet veel’ Hoe belangrijk waardering, maar ook ondersteuning is voor mantelzorgers, blijkt uit het verhaal van mevrouw Janske Bakker-Thijsen. Sinds haar man veertien jaar geleden op 64-jarige leeftijd een herseninfarct kreeg, neemt zij het grootste deel van de zorg op zich. Een enorme druk op haar eigen sociale leven, vertelt ze. “Dat ik dan ook bijna niet meer heb. Ondanks de enorme wil van mijn man om overal het beste uit te halen en de ondersteuning van de thuiszorg, komt het erop neer dat ik bijna 24 op 7 in zijn nabijheid ben. Wanneer ik wegga, kan dit maximaal twee uur en zeker niet altijd op de momenten waarop ik het zou willen.” Mevrouw Bakker-Thijsen zingt en sport namelijk graag, vertelt ze. “Maar bij dergelijke activiteiten ben ik gebonden aan vaste tijden. Tijden waarop ik mijn man doorgaans niet alleen kan laten.” Haar doorzettingsvermogen leidde ertoe dat ze inmiddels ondersteuning heeft gevonden in de vorm van een pgb (persoonsgebonden budget). “Hierdoor gaat nu iemand anders één ochtend per week met mijn man mee naar activiteiten. Niet alleen zorgt dit ervoor dat hij de activiteiten kan doen die hij écht leuk vindt, maar ook kan ik eens wat vaker iets voor mezelf doen. Ik sport nu bijvoorbeeld bij een sportclub met flexibele tijden en werk in een moestuin die groenten levert aan de Voedselbank. Zowel mijn man als ik krijgen hier weer wat lucht door en nieuwe energie om het vol te kunnen blijven houden.” Qua individuele mantelzorgwaardering wordt mevrouw BakkerThijsen door de gemeente twee keer per jaar uitgenodigd voor een koffieochtend en twee keer per jaar voor een wandeling met andere mantelzorgers. “Ongetwijfeld goedbedoeld”, reageert ze. “Maar als ik heel eerlijk ben, heb ik hier niet veel aan. Een waardering die het mogelijk maakt om écht iets leuks en ontspannends te doen, zou van veel grotere meerwaarde zijn.”
