Onze gezondheidszorg is onbetaalbaar

[fusion_builder_container hundred_percent="no" hundred_percent_height="no" hundred_percent_height_scroll="no" hundred_percent_height_center_content="yes" equal_height_columns="no" menu_anchor="" hide_on_mobile="small-visibility,medium-visibility,large-visibility" status="published" publish_date="" class="" id="" background_color="" background_image="" background_position="center center" background_repeat="no-repeat" fade="no" background_parallax="none" enable_mobile="no" parallax_speed="0.3" video_mp4="" video_webm="" video_ogv="" video_url="" video_aspect_ratio="16:9" video_loop="yes" video_mute="yes" video_preview_image="" border_size="" border_color="" border_style="solid" margin_top="" margin_bottom="" padding_top="" padding_right="" padding_bottom="" padding_left=""][fusion_builder_row][fusion_builder_column type="1_1" layout="1_1" spacing="" center_content="no" link="" target="_self" min_height="" hide_on_mobile="small-visibility,medium-visibility,large-visibility" class="" id="" background_color="" background_image="" background_image_id="" background_position="left top" background_repeat="no-repeat" hover_type="none" border_size="0" border_color="" border_style="solid" border_position="all" border_radius="" box_shadow="no" dimension_box_shadow="" box_shadow_blur="0" box_shadow_spread="0" box_shadow_color="" box_shadow_style="" padding_top="" padding_right="" padding_bottom="" padding_left="" margin_top="" margin_bottom="" animation_type="" animation_direction="left" animation_speed="0.3" animation_offset="" last="no"][fusion_text columns="2" column_min_width="" column_spacing="" rule_style="default" rule_size="" rule_color="" hide_on_mobile="small-visibility,medium-visibility,large-visibility" class="" id=""] Het probleem wordt steeds nijpender: hoe kan een goede en toegankelijke gezondheidszorg in stand blijven, zonder dat de groei en kosten zo de pan uitrijzen dat de grens van het haalbare wordt bereikt. Dat roept dwingende vragen op: hoe moet het aanbod worden georganiseerd en wat mag dat kosten. Wie moet dat regelen, en moet alles collectief worden betaald? Om het ingewikkelder te maken: het in stand houden van goede zorg is niet alleen een kwestie van geld. Lastiger nog is dat gezondheidszorg zo arbeidsintensief is; zij bestaat vooral uit zorgverleners. Die vormen het kapitaal en het hart. Als de vraag naar zorg groeit zijn er steeds meer mensen nodig om die te kunnen leveren. Daar ligt een grens in het verschiet. Nu al werkt meer dan een zevende deel van de beroepsbevolking in de zorgverlening, dat zou bij ongeremde groei nog flink kunnen stijgen. Dat is onmogelijk, dan blijft er voor andere beroepen niemand over! Dit spanningsveld leidt in elk geval tot steeds hogere werkdruk van zorgprofessionals. Zonder maatregelen zullen kwaliteit en toegankelijkheid verminderen. STIJGENDE ZORGVRAAG Dat de gezondheidszorg zo sterk blijft groeien lijkt onontkoombaar. De vergrijzing neemt gestaag toe en ouderen nemen relatief een veel groter aandeel van de zorg in beslag dan jongeren. Hoe meer ouderen, hoe meer zorg dus. Paradoxaal genoeg stimuleert de gezondheid hier zelf zijn eigen vraag: betere zorg betekent dat mensen ouder worden, met nog meer zorgbehoefte en dus hogere kosten. Daarnaast stijgt de zorgvraag doordat medische en technische behandelmogelijkheden toenemen; steeds geavanceerdere, duurdere medicijnen en apparatuur maken steeds meer en steeds patiëntgerichter diagnoses en behandelingen mogelijk, en daar zegt natuurlijk niemand nee tegen. WAARDEGEDREVEN ZORG In zo’n nijpende situatie wordt er natuurlijk naarstig naar oplossingen gezocht. Wouter Kniest, woordvoerder van Zorgverzekeraars Nederland (ZN), spreekt liever van ‘oplossingsrichtingen’, omdat pasklare oplossingen niet bestaan. “We proberen samen met zorgaanbieders te bedenken hoe je zorg voor de langere termijn kunt continueren en verbeteren zónder dat de kosten steeds harder oplopen en wetende dat het aantal mensen dat in de zorg kan werken niet onbeperkt is.” Als eerste richting heeft ZN het over ‘passende zorg’. Is alle mogelijke zorg wel altijd nodig? Maken aanbod en noodzaak altijd de juiste match? Zorg moet ‘waarde-gedreven’ zijn, afgestemd op de situatie en zorgvraag van de individuele patiënt. Niet de aandoening, maar de patiënt in het middelpunt zetten gebeurt steeds vaker, en daarmee kunnen veel overbodige diagnostiek en behandelingen worden voorkomen. Het vereist goede communicatie tussen patiënt en zorgverlener en tussen de zorgverleners onderling. De tweede richting waaraan ZN denkt is digitalisering. Kniest: “Via digitalisering kan de gegevensuitwisseling door standaardisering nog aanzienlijk worden verbeterd. Digitale zorg kan een stuk vaker worden gebruikt in het contact tussen zorgverlener en patiënt. Bijvoorbeeld via telemonitoring van lichaamsfuncties bij chronisch zieken, en via onlineconsulten, zodat mensen niet onnodig naar het ziekenhuis hoeven komen. Digitale innovaties zijn ook arbeidsbesparend: personeel kan efficiënter worden ingezet, onnodige administratieve lasten worden verminderd, betere roosterplanning is mogelijk, in nachtzorg kunnen ouderen met behulp van technologie efficiënter worden geholpen als zij zorg nodig hebben.” GEZOND LEVEN De derde oplossingsrichting is preventie, het voorkomen van ziekte. Gezondheidsbevordering voert verder dan gezondheidszorg alleen, het is een maatschappelijk vraagstuk dat niet alleen op het terrein van VWS ligt. Ook schone lucht, infrastructuur die uitnodigt tot bewegen, sportvoorzieningen en voeding horen erbij. Alles wat je in het maatschappelijke domein kunt doen om mensen gezonder te laten leven. Ook zaken als schuldhulpverlening en een gezonde woning hebben uiteindelijk invloed op de gezondheid. Zo kan woningnood ook leiden tot gezondheidsproblemen. Volgens ZN is samenwerking tussen het sociale en medische domein de enige manier om preventie effectief te laten zijn. “Dat geldt bijvoorbeeld voor de financiering van leefstijlinterventies, toegankelijke sportfaciliteiten, schuldhulpverlening, en werkvoorziening. Ook hulp bij stoppen met roken, publieksvoorlichting voor weinig alcohol en suiker passen hier in.” Iris de Vries, huisarts en voorzitter van de Vereniging Arts en Leefstijl, vindt ook dat preventie een veel breder terrein beslaat dan alleen de gezondheidszorg. “Het is van groot belang dat we onze leefomgeving gezonder maken en dat gezondheid zowel binnen als buiten de zorg centraal komt te staan.” Binnen de gezondheidszorg kan met preventie al heel wat worden bereikt en bespaard. “Het belang van leefstijl in de zorg is groot. Leefstijlinterventies zijn een essentiële behandeloptie, of ze nu samen met medicatie en andere behandelingen plaatsvinden of niet. Op een aantal chronische aandoeningen, zoals obesitas en diabetes type 2, heeft een gezonde leefstijl een enorme invloed. De gezondheidswinst is zo groot dat leefstijlverbetering kan bijdragen aan bezuinigingen op dure ziekenhuiszorg, omdat veel minder mensen een behandeling nodig hebben. Het vraagt op korte termijn een investering, maar die zal op de langere termijn ruimschoots worden terugverdiend. Dit zal leiden tot krimp op bepaalde plekken, en niet alle partijen zullen dit omarmen. We dienen echter allen onze verantwoordelijkheid te nemen.” MINDER BUREAUCRATIE Ondanks de ontwikkelingen op het gebied van passende zorg, digitalisering en preventie, zal toch vooral de vergrijzing bepalend zijn voor de kosten en de personele ontwikkeling in de gezondheidszorg. Daarbij kan men zich afvragen in hoeverre dit nog volledig collectief kan en moet worden vergoed. Uiteindelijk zullen de collectieve voorzieningen moeten worden ontlast. De problemen worden langzaamaan groter, en een goede voorbereiding is essentieel. Dat lijkt niet altijd goed te lukken, vooral wegens bureaucratie, regels en de verschillende belangen in deze zo diverse sector. Politiek lijkt hier ook niet altijd even effectief en consequent. Met acute crisissituaties lijkt de gezondheidszorg intussen beter te kunnen omgaan dan met voorbereiden op de langere termijn. Corona heeft aangetoond dat innoveren als het nodig is mogelijk is. Passende zorg en digitalisering, die als oplossingen voor de langere termijn werden aangedragen, waren vorig jaar onmiddellijk effectief en hebben een hoop bureaucratie en stroperigheid doorbroken. Het werkt dus echt! Maar de zorgmedewerkers hebben op fysiek en mentaal gebied hun grens misschien bereikt. Dat is de keerzijde. Hoe lang houden ze het nog vol? Misschien wordt het tijd om zorgverleners in het buitenland te recruteren. [/fusion_text][/fusion_builder_column][/fusion_builder_row][/fusion_builder_container]