Seks na prostaatkanker: belangrijke kwestie waarbij nog veel te winnen valt

Mannen die prostaatkanker overleven krijgen vaak problemen met hun seksleven. Ze kunnen bijvoorbeeld geen erecties meer krijgen, wat weer kan leiden tot depressies, schaamte en relatieproblemen. Gelukkig komt er steeds meer aandacht voor deze ingrijpende complicatie. Ook wordt er onderzoek gedaan naar de meest efficiënte manier om erecties te behouden. Uroloog Melianthe Nicolai: “Op het gebied van seksuele revalidatie is nog veel te winnen.”

 

Jaarlijks wordt bij bijna 14.000Nederlandse mannen prostaat-kanker vastgesteld. Het goede nieuws is dat de vijfjaarsoverleving van deze ziekte de afgelopen 60 jaar flink is verbeterd: van 57% in 1955 naar 89% in 20211 . Steeds meer mannen leven nog vele jaren na een prostaatkankerdiagnose. Hier-door wordt een ander aspect steeds belangrijker: hoe staat het met de kwaliteit van leven na de ziekte?

 

Ingrijpend

“De gevolgen van prostaatkanker verschillen per behandeling,” vertelt Melianthe Nicolai. “Maar voor veel mannen zijn erectiestoor-nissen de meest ingrijpende complicatie. Langdurige incontinentie komt gelukkig steeds minder voor.” Nicolai werkt als uroloog in het Antoni van Leeuwenhoek (AVL), ook is ze medeoprichter van Link2Care Clinics, een zelfstandig behandelcentrum voor urologie. Het is haar missie is om de kwaliteit van leven van patiënten na het overleven van kanker te verbeteren, met name op het gebied van seks. Wanneer bij prostaatkanker de tumor op een ongunstige plek zit en de zenuwbanen tijdens de operatie niet gespaard kunnen worden, is het krijgen van een spontane erectie na de operatie niet meer mogelijk. Nicolai: “Dat is voor veel mannen heel ingrijpend.” Nicolai begon twee jaar geleden haar spreekuur “Seks na kanker”, waar dit soort zaken de tijd en aandacht krijgen die ze verdienen.

 

Hersteltijd minimaliseren

Bij veel mannen die Nicolai op haar spreekuur ziet zijn de zenuwen in de prostaat tijdens een operatie zoveel mogelijk gespaard. Dit betekent echter niet dat er geen problemen met de seks optreden. Nicolai: “Ook als ze niet worden doorgesneden, moeten de zenuwbanen na zo’n operatie toch herstellen. Doordat ze aangeraakt worden treedt er een soort verlamming op, het duurt zo’n anderhalf jaar voordat ze weer gaan vuren. Gedurende die tijd moet je de penis ‘fit houden’, anders verliest hij zijn erectiefunctie, verkleint en verlittekent hij, net als bij een arm die lang in het gips zit.” Uiteindelijk krijgt ook na een zenuwsparende operatie maar ongeveer 40 procent van de mannen een erectie terug waar ze zonder hulpmiddelen spontaan mee kunnen vrijen. “Mannen die geen goede erectie kunnen krijgen hebben dus veel informatie nodig en moeten hulpmiddelen aangereikt krijgen,” aldus Nicolai. “Hiernaast moet dat cijfer van 40 procent omhoog. Daarom voer ik als postdoctoraal onderzoeker binnen het AVL een onderzoek uit naar het meest efficiënte revalidatieschema om na een zenuwsparende operatie de erecties terug te krijgen.” Het lijkt voor de lange termijn goed te zijn om snel na de operatie te beginnen met medicatie en te oefenen met het opwekken van erecties met een vacuümpomp. Een goed evidence based behandelprotocol ontbreekt hier echter nog voor. Nicolai: “Door snel met die behandelingen te beginnen minimaliseer je de hersteltijd. Je voorkomt verlittekening en behoud zoveel mogelijk de functie van de zwellichamen van de penis.”

 

Verbinding en intimiteit

“Erectiestoornissen kunnen veel invloed hebben op iemands zelfbeeld,” vertelt Nicolai. “De mannen schamen zich er vaak voor, terwijl de vrouwen zich onbewust toch minder gewaardeerd voelen als hun man geen erectie meer krijgt en daardoor geen initiatief meer neemt om intiem te zijn.” Dit leidt ertoe dat 40 procent van de mannen met erectiestoornissen daarbij ook voor kortere of langere tijd met een depressies kampt. Als er vervolgens ook niet over het seksleven gesproken wordt binnen een relatie, kunnen mensen uit elkaar groeien. Nicolai: “Voor het seksspreekuur vraag ik altijd of de partner meekomt. Ik geef uitleg over zaken als een vacuümpomp, een prik en medicatie om kunst-matig een erectie te krijgen. Daar-naast leg ik uit dat seks niet alleen om penetratie draait, maar vooral om de verbinding en intimiteit.”

 

Nicolai ziet stellen dankzij haar therapie weer opbloeien: “Ik behandelde bijvoorbeeld een vrij jong stel dat erg verdrietig was over hun veranderde seksleven. Na uitleg over een vacuümpomp en met behulp van medicatie konden ze na een paar maanden toch weer met erecties vrijen. Bovendien hielp het praten erg om de spanning van de kwestie af te halen.” Hoewel zulke spreekuren erg waardevol zijn, is er volgens Nicolai nog veel te weinig aandacht voor dit soort zorg. “Er komt langzaam wel meer aandacht voor, maar het kan nog veel beter. Ik hoop dat dit onderwerp in de opleiding en binnen ziekenhuizen nog meer op de agenda komt.”

 

Leuk artikel?

Share on Facebook
Share on Twitter
Share on Linkdin
Share on Pinterest

Laat een reactie achter

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.

Gerelateerde Artikelen

Ontvang het laatste nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

En mis nooit meer een artikel.